Στη νοτιοανατολική πλαγιά της Βαράσοβας διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση αρχαίο οχυρό που φαίνεται ότι ανήκε στην αρχαία Χαλκίδα, πόλη που αναφέρεται από τον Όμηρο σε σχέση με την Τρωική Εκστρατεία, στην οποία φέρεται να συμμετείχε με δύναμη πλοίων των Αιτωλών. Η ίδια η θέση της πόλης εντοπίζεται στο λόφο Αγ. Τριάδα, σε απόσταση 300 μ. ανατολικά του χωριού Κάτω Βασιλική, ενώ το οχυρό της Βαράσοβας χρησίμευε σαν καταφύγιο των κατοίκων της σε καιρούς πολέμου, αλλά και για την καλύτερη εποπτεία της περιοχής, καθώς προσέφερε ευρύτερη θέαση.
Πρόκειται για τοποθεσία σε υψόμετρο 60-200 μ., με θαυμάσια θέα προς την κοιλάδα της Κάτω Βασιλικής και τον Πατραϊκό κόλπο, ενώ από εκεί κανείς βλέπει και την απέναντι ακτή της Πελοποννήσου, χαρακτηριστικά που ερμηνεύουν και το τοπωνύμιο Πάγκαλη, το οποίο φέρει μέχρι σήμερα και παραπέμπει στην ομορφιά της. Η πρόσβαση στο χώρο μπορεί να γίνει από σύντομο ανηφορικό μονοπάτι που ξεκινά από τον όρμο Λιμνοπούλα, στους νοτιοανατολικούς πρόποδες του όρους και διέρχεται από το νότιο τείχος και την κεντρική πύλη του οχυρού. Πιθανότατα πρόκειται για αρχαία δίοδο που οδηγούσε στον όρμο όπου θα βρισκόταν το φυσικό λιμάνι της πόλης. Άλλη πρόσβαση παρέχεται σήμερα από αγροτικό δρόμο, μήκους 1 περίπου χλμ., που ξεκινά από την παραλία σε απόσταση 280 μ. δυτικά της Κάτω Βασιλικής και καταλήγει στη βόρεια πλευρά της οχύρωσης. Δεν διατηρείται ωστόσο σε καλή κατάσταση και η διέλευση συμβατικών οχημάτων είναι δύσκολη. Προτιμότερη είναι η πρόσβαση με τα πόδια.
Η οχυρωμένη θέση ανήκει στα καλύτερα διατηρημένα και πρωιμότερα δείγματα οχυρωματικής αρχιτεκτονικής στην περιοχή και αποτελεί κηρυγμένο αρχαιολογικό χώρο (Υ.Α. αρ. 21220 / 10-8-67 , ΦΕΚ 527 / 24-8-67). Η οχύρωση αποτελείται από δύο σκέλη τείχους, τα οποία προστατεύουν από Βορρά και Νότο ένα φυσικό άνδηρο του όρους, ενώ από τις άλλες δύο πλευρές η θέση είναι φυσικά οχυρή, λόγω του βραχώδους και απόκρημνου εδάφους. Οι πύργοι είναι τετράπλευροι και έχουν χαρακτηριστικά οξυκόρυφα παράθυρα. Δύο πύλες ειδόδου στο εσωτερικό του περιβόλου υπήρχαν στο βόρειο τμήμα της οχύρωσης. Εσωτερικά διατηρούνται κατάλοιπα κτιρίων, τα οποία δεν έχουν μέχρι σήμερα ερευνηθεί. Η οχύρωση χρονολογείται στην ύστερη κλασική περίοδο, και κυρίως στο δεύτερο μισό του 4ου αι. π.Χ.
Στη νότια πλευρά του οχυρωμένου πλατώματος έχουν αποκαλυφθεί κατάλοιπα της τελικής νεολιθικής περιόδου (4600-4200 π.Χ.) και των αρχών της Εποχής του Χαλκού, ένα ακόμη στοιχείο για την ύπαρξη ανθρώπινης δραστηριότητας στη Βαράσοβα διαχρονικά. Ανάμεσα στα ευρήματα ήταν κομμάτια αγγείων, οστά αιγοειδών, άγριων ζώων, ψαριών και πτηνών, λίθινα τέχνεργα και εργαλεία, τα οποία χρησιμοποιούνταν στο κυνήγι και την κατεργασία δερμάτων. Ιδιαίτερη σημασία έχει η παρουσία οψιανού, ηφαιστειακού υλικού από τη Μήλο και κυρίως ένα μικρό σχηματικό ειδώλιο από μάρμαρο, που εμφανίζει κυκλαδικά χαρακτηριστικά, στοιχεία που υποδηλώνουν πρώιμες επαφές με το χώρο του Αιγαίου.
